غسل، در لغت به معنای شستن است[۱] و در اصطلاح به مجموعه‌ای از اراده قلبی و اجرای عملی در خصوص شستن بدن گفته می‌شود.
انواع غسل[ویرایش]
غسل‌ها بر پایهٔ حکم شرعی به دو دسته تقسیم می‌شود:
- غسل‌های واجب
- غسل‌های مستحب
غسل‌های واجب[ویرایش]
هفت نوع غسل واجب وجود دارد که خود به دو گروه اصلی تقسیم می‌شوند:
- غسل واجب مشترک زنان و مردان
- غسل‌های خاص زنان
غسل‌های واجب مشترک زنان و مردان[ویرایش]
غسل‌های خاص زنان[ویرایش]
غسل‌های خاص زنان به لحاظ خونی است که از اندام تناسلی آنها خارج می‌شود و براساس نوع خون نوع وضعیت جسمی آنان و به تبع آن حکم وضعی آنها در فقه شیعه متفاوت است. سه نوع غسل واجب خاص زنان وجود دارد:
- غسل حیض
- غسل استحاضه
- غسل نفاس (شستشوی زچگی)
غسل‌های مستحب[ویرایش]
غسل‌های مستحب بسیاری وجود دارند که از جملهٔ آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- غسل روز جمعه
- غسل روز عید
- غسل حج عمره
- غسل پس از تغسیل میت
- غسل پاکیزگی
- غسل برای حاجت خواستن از خداوند متعال و برای توبه و نشاط به جهت عبادت.
چگونگی انجام غسل[ویرایش]
غسل واجب یا مستحب را (به جز غسل میت) به دو صورت می‌توان انجام داد:
- اول: ترتیبی
- دوم: ارتماسی
در غسل ارتماسی باید بدن پاک باشد ولی در غسل ترتیبی پاک بودن تمام بدن لازم نیست و اگر تمام بدن نجس باشد و هر قسمتی را پیش از غسل دادن آن قسمت آب بکشد کافی است.
تعریف غسل ترتیبی[ویرایش]
در غسل ترتیبی باید به نیت غسل، نخست سر و گردن، و سپس نیمهٔ راست بدن از سر تا کف پا و دست راست و بعد نیمهٔ چپ بدن از سر تا کف پا و دست چپ را بشوید؛ شستن آلت یا در هنگام شستن نیمه چپ بدن یا نیمه راست بدن باید انجام گیرد و دیگر تمام البته غسل ترتیبی از دستورات مکتب شیعه
تعریف غسل ارتماسی[ویرایش]
در غسل ارتماسی باید آب در یک لحظه، تمام بدن را بگیرد. پس اگر به نیت غسل ارتماسی در آب فراوانی مانند استخر فرورود.
بگیرد و اگر آب برای وضو نیست یک تیمم بدل از وضو هم بگیرد؛ و در هر صورت برای نمازهای بعدی مادامی که عامل آن غسل تکرار نشده‌است (مثلاً دوباره جنب نشده‌است) و آب هم برای غسل پیدا نکرده‌است یا وضو می‌گیرد یا در صورت نبودن آب تیمم بدل از وضو می‌کند.[۲]
جستارهای وابسته[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
منابع[ویرایش]
- احکام اسلام: من‍تخ‍ب از رساله‌های توضیح المسائل مراجع تق‍لی‍د شیعه، مج‍مع عل‍می اسلامی، ۱۴۰۳ق. = ۱۳۶۱.
- بن‍ی‌هاشم‍ی خم‍ین‍ی، مح‍مدحس‍ن، توضیح المسائل مراجع، قم: جامع‍ه مدرسی‍ن حوزه عل‍می‍ه قم، دفت‍ر انت‍شارات اسلامی، ۱۳۷۶.
- شاطرزاده‌یزدی، مج‍تب‍ی، جم‍له‌ها و نک‍ته‌ها: نکاتی چند در رابطه با احکام: وضو، غسل، تیمم، مش‍هد: سب‍حان توس، ۱۳۸۵.
- زائ‍بی، صلاح‌الدین، آخرین بدرقه، سن‍ندج: پرتوبی‍ان، ۱۳۸۴.
- فاضل موحدی لن‍کرانی، مح‍مد، تف‍صی‍ل الش‍ریع‍ه فی شرح تح‍ریر الوسی‍له: غسل الج‍نابه - الت‍یم‍م - الم‍طهرات، موسس‍ه تن‍ظیم و نش‍ر آثار امام خم‍ین‍ی (س)، موسس‍ه چاپ و نش‍ر عروج، ۱۴۱۹ق. = ۱۳۷۷.