نماز شب از مهم‌ترین نماز‌هایمستحب در دین اسلام و سایر ادیان الهی است که بر اقامهٔ آن تأکید شده و برای آن پاداش‌هایی از اجابت دعا، جلب روزی، رفع مشکلات و حل مسائل دنیوی و معنوی انسان در منابع دینی ذکر گردیده‌است. نماز شب نمازیست مستحبی که بر پیامبر اسلام واجب بود. در احادیث اسلامی ارزش و پاداش و ثواب نماز شب به قدری ذکر شده که حتی در قرآن کریم نیز مانند دیگر اعمال، میزان و مقداری برای آن تعیین نشده‌است. بسیاری از پیامبران الهی و جمع کثیری از علما، عرفا، حکما و فقهای اسلام، یهود و مسیحیت بر این نماز در اجابت دعاهای انسان تأکید کرده‌اند.
کیفیت نماز شب[ویرایش]
انجام نماز شب بسیار ساده و تنها یازده رکعت است که می‌توان به یک رکعت نماز وتر نیز اکتفا کرد. طریقه خواندن نماز شب به‌طور کامل:
- هشت رکعت به نیت نماز شب (چهار نماز دو رکعتی مانند نماز صبح)
- دو رکعت به نیت نماز شفع (بهتر است در رکعت اول آن بعد از حمد، سوره ناس و در رکعت دوم بعد از حمد، سوره فلق خوانده شود)
- یک رکعت نماز وتر، طریقه نماز و شرح آن به این صورت است که:
بعد از حمد سه بار سوره توحید و یک بار سوره فلق و یک بار سوره ناس خوانده شود (می‌توان یک سورهٔ تنها خواند)
بعد از خواندن سوره دست‌ها را برای قنوت به سوی آسمان برای طلب حاجات. آنچه در قنوت مستحب است:
- برای چهل مؤمن دعا شود و گفته شود: اللهمَّ اَغْفِر لِفُلانِ؛ پس به جای فلان، اسم آن مؤمن گفته شود، هم برای مؤمنینی که در دنیا هستند و هم مؤمنینی که از دنیا رفته‌اند.
دعا کردن برای مؤمنین می‌تواند به دو صورت ذکر شود:
همه مؤمنین را مد نظر قرار داده و چهل بار چنین گفته شود: اَللهمَّ اغْفِرْ لِلْمُومِنین وَ الْمُؤمِنات.
یا نام چهل شخص برده شود.
- مستحب است هفتاد بار استغفار شود و گفته شود:
اَستَغفرُالله ربی و اَتوبُ اِلَیه. (از پروردگار خود طلب آمرزش و مغفرت می‌کنم و به سوی او بازگشت می‌نمایم)
- مستحب است هفت بار گفته شود:
هذا مَقامُ الْعائِذِ بکَ منَ النّار (این است مقام کسی که از آتش قیامت به تو پناه می‌برد)
- مستحب است سیصد مرتبه گفته شود:
اَلْعَفو، و سپس: ربِّ اغْفِرلی و ارْحَمنی و تُبْ عَلَیَّ اِنَّکَ انتَ التَّوّابُ الْغَفورُ الرَّحیم.
- نماز شب را می‌توان بدون سوره یا قنوت و خوابیده، نشسته یا در حال حرکت خواند چون مستحبی است.
- اگر وقت تنگ باشد می‌توان فقط به شفع و وتر یا وتر تنها اکتفا نمود.
- چنانچه مقداری از نماز شب را خوانده باشد و اذان صبح (طلوع فجر) سر رسد می‌تواند بقیه نماز شب را هم به نیت اداء بخواند.
- خواندن دو رکعت نافله صبح از شفع و وتر افضل است.
- برای عمل به اعمال مستحبی دیگر در نماز شب به کتب مبسوطه (مفاتیح و روایات) رجوع فرمائید.
وقت نماز شب[ویرایش]
وقت نماز شب از نیمه شب شرعی است تا اذان صبح و بهتر است نزدیک اذان صبح خوانده شود.[۱]
نماز شب در قرآن[ویرایش]
در قرآن در آیه ۷۹ سورهأسراء وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَكَ عَسَىٰ أَنْ يَبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَحْمُودًا[۱۷–۷۹]
و آیه ۶ سورهمزّمل إِنَّ نَاشِئَةَ اللَّيْلِ هِيَ أَشَدُّ وَطْئًا وَأَقْوَمُ قِيلًا[۷۳–۶] به نماز شب اشاره شده‌است.
در سوره فجر به نماز شفع و وتر اشاره شده‌است
نماز شب در سخنان اهل بیت[ویرایش]
- پیامبر اسلام: بر شما باد به شب زنده داری که آن شیوه شایستگان پیش از شماست و شب زنده داری مایه تقرب به خدا و بازداشتن از گناه است.[۲]
- علی ابن ابی‌طالب: شب زنده داری مایه سلامت بدن و خشنودی پروردگار و قرار گرفتن در معرض رحمت خدا و چنگ زدن به اخلاق پیامبران است.[۳]
- امام جعفر صادق: نماز شب چهره را سفید و نورانی می‌کند، نماز شب انسان را خوشبو می‌کند، نماز شب روزی می‌آورد.[۴]
نماز شب در آثار هنرمندان[ویرایش]
تابلو نقاشی آتش- اثر: یوسف عبدی‌نژاد - با موضوع نماز شب
برخی از هنرمندان با دستمایه قرار دادن موضوع نماز و نماز شب، آثاری را خلق کرده‌اند. از آن جمله می‌توان به تابلو آتش اثر هنرمند ایرانی یوسف عبدی نژاد اشاره کرد.
پیوندها[ویرایش]
پانویس[ویرایش]
- ↑ همان
- ↑محمد محمدی نیک ری‌شهری (۱۳۸۴)، منتخب میزان الحکمه، ترجمهٔ حمید رضا شیخی، به کوشش تلخیص سید حمید حسینی.، سازمان چاپ و نشر دارالحدیث، ص. حدیث شماره ۳۶۵۷، شابک ۹۶۴-۷۴۸۹-۸۲-X
- ↑ همان، حدیث شماره ۳۶۶۱
- ↑ همان، حدیث شماره ۳۶۶۶
(با استفاده از تحریر الوسیله ج ۱ ص ۱۲۳ حضرت امام خمینی ره و کتاب خودسازی (تزکیه و تهذیب نفس) آیت الله ابراهیم امینی ص ۲۸۱–۲۷۹).