انواع دعای عصر جمعه
برای دعای عصر جمعه موارد بسیاری معرفی شده است که هر یک فضیلت خاص خود را دارند. روز جمعه به یوم المزید نیز معروف است. زیرا در این روز خداوند ثواب ها و پاداش هایی که به بندگان خود عطا می کند، چندین برابر می شوند.
روز جمعه از روزهای پر فضیلت برای دعا کردن محسوب می شود. برای دعای عصر جمعه موارد زیادی معرفی شده است، از معروف ترین آن ها دعای آل یاسین و دعای سمات هستند.
بهترین دعای عصر جمعه کدام است؟از دیدگاه اسلام تمامی زمان ها و اوقات برای دعا کردن و نیایش پروردگار مناسب هستند. اما در برخی از اوقات دعا کردن فضلیت بیشتری پیدا می کند و دارای کیفیت بیشتری خواهد بود. عصر روز جمعه از جمله زمان های خاص برای دعا کردن به شمار می آید. در کتاب های ادعیه انواع دعای عصر جمعه معرفی شده است. در این مقاله به بررسی و معرفی برخی از دعاهای مناسب برای عصر جمعه می پردازیم.
فضیلت دعای عصر جمعه چیست؟
پیامبر اکرم (ص) درباره روز جمعه می فرمایند که روز جمعه ۲۴ ساعت شبانه روز را دارد، در هر کدام از این ساعت ها ۶۰۰ هزار نفر از آتش جهنم رهایی پیدا می کنند. روز جمعه به یوم المزید نیز معروف است. زیرا در این روز خداوند ثواب ها و پاداش هایی که به بندگان خود عطا می کند، چندین برابر می شوند. پس با در نظر گرفتن این مقدمات روز جمعه در مقایسه با دیگر روزهای هفته دارای جایگاه بهتری می باشد.
صلوات بر محمد و آل محمد
در دین اسلام بیشترین اعمال معنوی که وجود دارند، برای روز جمعه هستند در این مقاله ما نیز به دعاهای برجسته ای که برای عصر جمعه مناسب هستند می پردازیم.
از جمله اعمالی که برای روز جمعه به آن بسیار سفارش شده است، صلوات فرستادن بر حضرت محمد و خاندان او می باشد. همچنین برای این روز صلوات های مختلفی را معرفی کرده اند که برخی از این صلوات ها عبارتند از:
صلوات معمولیضراب اصفهانی می فرمایند که: از بهترین کارهایی که در روز جمعه می توان انجام داد، صلوات فرستادن می باشد. بهترین هنگام برای صلوات فرستادن پس از عصر می باشد.
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ عَجِّلْ فَرَجَهُمْخداوندا! بر محمّد و خاندانش درود و رحمت بفرست و ظهورشان را زودتر فرا برسان.
از دیگر صلوات هایی که می توان به عنوان دعای عصر جمعه آن را ذکر کرد، صلوات شیخ طوسی است. در این صلوات مستحب است که صد مرتبه بگویی:
صَلَوَاتُ اللّهِ وَ مَلائِكَتِهِ وَ أَنْبِيَائِهِ وَ رُسُلِهِ وَ جَمِيعِ خَلْقِهِ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ، وَ السَّلامُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ وَ عَلَى أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُدرود خداوند و فرشتگان و پیامبران و همه آفریده های خداوند بر محمّد و خاندان محمّد و سلام بر او و بر ایشان و بر روان ها و تن هایشان، و رحمت خداوند و برکاتش بر آنان باد.
صلوات امام صادق (ع)روایت شده که امام صادق (ع) فرموده است که هر فردی که در عصر جمعه، ده بار این صلوات را بخواند، در طول هفته، فرشتگان بر او صلوات می فرستند.
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْأَوْصِيَاءِ الْمَرْضِيِّينَ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِكَ، وَ بَارِكْ عَلَيْهِمْ بِأَفْضَلِ بَرَكَاتِكَ، وَ السَّلامُ عَلَيْهِمْ وَ عَلَى أَرْوَاحِهِمْ وَ أَجْسَادِهِمْ وَ رَحْمَةُ اللّهِ وَ بَرَكَاتُهُخداوندا بر محمد و خاندان او، جانشینان پسندیده او برترین درودهایت را بفرست. خدایا از بهترین برکاتت برای آنان ارزانی دار، سلام بر ایشان، جان ها و تن هایشان و برکات و رحمت خداوند بر آنان باد.
صلوات شیخ کلینیاز دیگر صلوات هایی که برای دعای عصر جمعه می توان ذکر کرد، صلوات شیخ کلینی است. شیخ کلینی می گویند: که هر فردی که در روز جمعه و بعد از نماز عصر این صلوات را ذکر کند، خداوند برای او به میزان ۱۰۰ هزار ثواب ثبت می کند و ۱۰۰ هزار گناه از او را می بخشد. همچنین ۱۰۰ هزار حاجت از او برآورده می شود و خداوند مقام او را در بهشت ۱۰۰ هزار مرتبه بالاتر می برد.
اَللّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الْأَوْصِيَاءِ الْمَرْضِيِّينَ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِكَ، وَ بَارِكْ عَلَيْهِمْ بِأَفْضَلِ بَرَكَاتِكَ، وَ السَّلامُ عَلَيْهِ وَ عَلَيْهِمْ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَكَاتُهُخداوندا بر محمّد و خاندان محمّد که جانشینان پسندیده اویند بهترین درودهایت را بفرست و بهترین برکاتت را بر آنان ارزانى کن، و سلام و رحمت و برکات خدا بر او و بر ایشان باد.
از بهترین کارهایی که در روز جمعه می توان انجام داد، صلوات فرستادن می باشد
دعای عصر جمعه، دعای سماتدعای سمات از بهترین دعای عصر جمعه است که در کتاب مصباح شیخ طوسی آن را از قول امام صادق (ع) نقل کرده اند. معروف می باشد که دعای سمات از جمله دعاهایی است که علمای دین اسلام مداوت زیادی روی خواندن آن داشته اند.
شروع دعای سمات با عبارت «اَللّهُمَّ اِني اَسْئَلُكَ بِاسْمِكَ الْعَظيمِ الاعْظَمِ، اَلْاَعَزِّ الْاَجَلِّ الْاَكْرَمِ» می باشد.
دعای اموات جهت طلب مغفرت و آمرزش در جمعه
ذکر استغفرالله: سفارش شده که این ذکر برای عصر جمعه ۷۰ بار زمزمه شود.
«أَسْتَغْفِرُ اللّهَ رَبِّى وَ أَتُوبُ إِلَيْهِ»از خداوند، پروردگارم آمرزش می خواهم و به سوى او می پویم.
دعای عشراتدعای عشرات دیگر دعای عصر جمعه است که امام علی (ع) آن را به امام حسین ( ع) سفارش کرده است. امام علی( ع) فرمودند: قصد دارم دعایی را برایت معرفی کنم که اگر آن را هر روز و شب بخوانی، خداوند برای ثبت ثپاب این دعا برای تو هزاران فرشته را که هر کدام هزاران نویسنده خواهند داشت، برای تو در نظر می گیرید و در بهشت تو را همسایه جدت حضرت محمد (ص) قرار می دهد. این دعا مانند دیگر دعاهایی که از زبان امام علی (ع) ذکر شده است، دارای متن خیلی زیبایی می باشد. قسمتی از این دعا به صورت زیر است:
«بِسْمِ اللّهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِبه نام خداوند بخشنده مهربان
سُبْحَانَ اللّهِ وَ الْحَمْدُ لِلّهِ وَ لا إِلهَ إِلّا اللّهُ وَ اللّهُ أَكْبَرُ، وَ لا حَوْلَ وَ لا قُوَّةَ إِلّا بِاللّهِ الْعَلِيِّ الْعَظِيمِ،منزّه است خدا و ستایش مخصوص خداوند است و معبودی جز خداوند وجود ندارد و او از هر وصفی برتر بوده و جنبش و نیرویی نیست جز به یاری خداوند والای بزرگ
سُبْحَانَ اللّهِ آنَاءَ اللَّيْلِ وَ أَطْرَافَ النَّهَارِ، سُبْحَانَ اللّهِ بِالْغُدُوِّ وَ الْآصَالِ، سُبْحَانَ اللّهِ بِالْعَشِيِّ وَ الْإِبْكَارِ،پاک و منزّه است خدا شب هنگام و به گاه روز، پاک و منزّه است خدا صبحگاهان و به گاه عصر، پاک و منزّه است خدا در شامگاه و بامداد،
سُبْحَانَ اللّهِ حِينَ تُمْسُونَ وَ حِينَ تُصْبِحُونَ، وَ لَهُ الْحَمْدُ فِي السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ وَ عَشِيّاً وَ حِينَ تُظْهِرُونَ،پاک و منزّه است خدا آن گاه که به شب درآیید و گاهی که به صبح برآیید، ستایش برای اوست در آسمان ها و زمین، و شب هنگام و گاهی که ظهر می‌کنید،
يُخْرِجُ الْحَيَّ مِنَ الْمَيِّتِ، وَ يُخْرِجُ الْمَيِّتَ مِنَ الْحَيِّ، وَ يُحْيِي الْأَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا، وَ كَذَلِكَ تُخْرَجُونَ، سُبْحَانَ رَبِّكَ رَبِّ الْعِزَّةِ عَمَّا يَصِفُونَ،هم او که زنده را از مرده بیرون می آورد، و هم مرده را از زنده خارج می نماید، و به زمین پس از مرگش زندگی خواهد بخشید و به همین صورت شما هم از قبرها بیرون آورده خواهید شد،
وَ سَلامٌ عَلَى الْمُرْسَلِينَ، وَ الْحَمْدُ لِلّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ،منزه است پروردگارت، پروردگار عزّت، از آن چه او را به آن وصف می کنند، و سلام بر رسولان، و سپاس خدای را که پروردگار جهانیان است... »
دعای عشرات از دعای عصر جمعه است که امام علی (ع) سفارش کرده است
دعا عصر جمعه، خواندن سوره قدرروایت شده است که امام موسی جعفر (ع) فرموده اند که: در روز جمعه، خداوند هزاران نسیم رحمت قرار می دهد، هر بنده ای می تواند به جانب خود تعدادی از این نسیم ها را وزان نماید. هر فردی که بعد از عصر جمعه صد بار سوره قدر را بخواند، خداوند آن نسیم های رحمت را چندین برابر می کند و به سوی او عطا می کند.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِبه نام خداوند بخشنده مهربان
إِنَّا أَنزَلْنَاهُ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِما (قرآن را) در شب قدر نازل کردیم
وَمَا أَدْرَاكَ مَا لَيْلَةُ الْقَدْرِو تو چه می دانی که شب قدر چیست؟
لَيْلَةُ الْقَدْرِ خَيْرٌ مِّنْ أَلْفِ شَهْرٍشب قدر از هزاران ماه برتر است
تَنَزَّلُ الْمَلَائِكَةُ وَالرُّوحُ فِيهَا بِإِذْنِ رَبِّهِم مِّن كُلِّ أَمْرٍدر آن شب فرشتگان و روح به فرمان پروردگارشان برای انجام دادن کارها نازل می شوند
سَلَامٌ هِيَ حَتَّى مَطْلَعِ الْفَجْرِآن شب تا طلوع بامداد همه سلام و درود است.
دعای زمان غیبت
درباره بهترین دعای عصر جمعه باید گفت یکی از بهترین دعاهایی که به خواندن آن سفارش شده است، دعای زمان غیبت می باشد.
اَللّهُمَّ عَرِّفْنى نَفْسَكَ فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى نَفْسَكَ لَمْ اَعْرِف نَبِيَّكَخدایا خود را به من بشناسان، چون اگر خود را به من نشناسانى فرستاده ات را نشناخته ام،
اَللّهُمَّ عَرِّفْنى رَسُولَكَ فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى رَسُولَكَ لَمْ اَعْرِفْ حُجَّتَكَخدایا فرستاده ات را به من بشناسان، زیرا اگر فرستاده ات را به من نشناسانى حجّتت را نشناخته ام،
اَللّهُمَّ عَرِّفْنى حُجَّتَكَ فَاِنَّكَ اِنْ لَمْ تُعَرِّفْنى حُجَّتَكَ ضَلَلْتُ عَنْ دينىخدایا حجّتت را به من بشناسان، زیرا اگر حجّتت را به من نشناسانى، از دین خود گمراه خواهم شد.
دعای عصر جمعه، دعای پیامبر (ص)
یکی دیگر از دعاهایی که در عصر جمعه می توان خواند، دعای پیامبر می باشد.
سُبْحَانَكَ لا إِلهَ إِلّا أَنْتَ، يَا حَنَّانُ يَا مَنَّانُ، يَا بَدِيعَ السَّمَاوَاتِ وَ الْأَرْضِ، يَا ذَا الْجَلالِ وَ الْإِكْرَامِپاک و منزّهى، پرستیده اى جز تو نیست، اى پرمهر ، اى بخشایشگر، اى پدید آوردنده آسمان ها و زمین، اى داراى بزرگی و کرم.
دعای سمات از بهترین دعای عصر جمعه است
سه دعا از امام صادق (ع) برای دعای عصر جمعهطبق سه روایت معتبری که از امام صادق (ع) شده است، توصیه می شود برای قرائت دعای عصر جمعه این سه دعا خوانده شوند.
دعای اول از امام صادق (ع) برای دعای عصر جمعهأَعُوذُ بِاللَّهِ السَّمِیعِ الْعَلِیمِ مِنْ هَمَزَاتِ الشَّیَاطِینِ وَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ یَحْضُرُونِ إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ.پناه می برم به خداوند شنونده ی دانا از وسوسه های پنهانی شیاطین، پناه می برم به خداوند از این که شیاطین اطرافم جمع شوند، همانا تنها خدا شنوا و دانا است.
دعای دوم از امام صادق (ع) برای دعای عصر جمعهاللَّهُمَّ مُقَلِّبَ الْقُلُوبِ وَ الْأَبْصَارِ ثَبِّتْ قَلْبِی عَلَی دِینِکَ وَ لا تُزِغْ قَلْبِی بَعْدَ إِذْ هَدَیْتَنِی وَ هَبْ لِی مِنْ لَدُنْکَ رَحْمَةً إِنَّکَ أَنْتَ الْوَهَّابُ وَ أَجِرْنِی مِنَ النَّارِ بِرَحْمَتِکَخداوندا ای دگرگون کننده دل ها و دیده ها، دلم را روی دینت ثابت نگه دار و آن را پس از این که به راهم آوردی گمراه مساز و از نزد خود برای من رحمتی ببخشای چون تویی که بسیار بخشنده ای و مرا به رحمتت از آتش پناه بده.
اللَّهُمَّ امْدُدْ لِی فِی عُمْرِی وَ أَوْسِعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی وَ انْشُرْ عَلَیَّ رَحْمَتَکَ وَ إِنْ کُنْتُ عِنْدَکَ فِی أُمِّ الْکِتَابِ شَقِیّاً فَاجْعَلْنِی سَعِیداً فَإِنَّکَ تَمْحُو مَا تَشَاءُ وَ تُثْبِتُ وَ عِنْدَکَ أُمُّ الْکِتَابِ.خدایا بر عمر من بیفزای و در روزیم وسعت عنایت بفرما و رحمتت را بر من بگستران و اگر من در نزد تو در کتاب تقدیر و سرنوشت دارای فرجام بدی هستم مرا سعادتمند بگردان، زیرا تو آن چه را بخواهی محو می نمایی و آن چه را بخواهی ثبت خواهی کرد و کتاب تقدیر و سرنوشت در اختیار تو می باشد.
دعای سوم از امام صادق(ع) برای دعای عصر جمعهالْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی یَفْعَلُ مَا یَشَاءُ وَ لا یَفْعَلُ مَا یَشَاءُ غَیْرُهُستایش برای خداوند که آن چه که می خواهد انجام می دهد و غیر او آن چه را خواهد نمی تواند انجام دهد،
الْحَمْدُ لِلَّهِ کَمَا یُحِبُّ اللَّهُ أَنْ یُحْمَدَ الْحَمْدُ لِلَّهِ کَمَا هُوَ أَهْلُهُستایش برای خداوندی چنان که می پسندد ستوده گردد، ستایش خداوندی آن گونه که شایسته آن است،
اللَّهُمَّ أَدْخِلْنِی فِی کُلِّ خَیْرٍ أَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّدا وَ آلَ مُحَمَّدٍبار خدایا! مرا در هر خیری که حضرت محمد و خاندانش را وارد آن نمودی وارد نما،
وَ أَخْرِجْنِی مِنْ کُلِّ شَرٍّ أَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللَّهُ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍو مرا از هر شرّی که حضرت محمد و خاندانش را خارج از آن نمودی خارج نما، درود خداوند بر محمد و خاندان محمد.
دیگر موارد برای دعای عصر جمعه
در بالا تعدادی از دعای عصر جمعه را معرفی کردیم. زیارت عاشورا، زیارت آل یاسین و زیارت ناحیه مقدسه از نمونه دعای عصر جمعه هستند که خواندن آن ها فضلیت بسیار زیادی به همراه دارد.
گردآوری: بخش مذهبی بیتوته