از حکمت‌های نماز آیات توجه دادن مردم از خرافات به طرف خداوند متعال، تا بدانند که خسوف و کسوف و هر آیت دیگر الهی ارتباطی با اژدها، مار، قهر کردن خورشید و … ندارد؛ بلکه این خداوند است که خالق و مدیر افلاک است.
بر اساس احکام شرعی، عوامل وجوب نماز آیات عبارت است از: کسوف خورشيد و خسوف ماه، زلزله و هر حادثه غيرعادى که باعث ترس بيشتر مردم شود؛ مانند بادهاى سياه يا سرخ و يا زرد که غيرعادى باشند، تاريکى شديد، فرو رفتن زمين و ريختن کوه، صيحه آسمانى و آتشى که گاهى در آسمان ظاهر مىشود.
طبق اخبار، چهارشنبه 29 آذر، ساعت 23 و 27 دقیقه زلزله سال 96 در تهران اتفاق افتاد.
به همین بهانه، گزارشی از چگونگی خواندن نماز آیات را برایتان آماده کردیم. نماز آیات را به چند شکل می‌توان خواند؛
اول؛ نماز آیات دو رکعت است و در هر رکعت پنج رکوع دارد. دستور آن این است که نمازگزار بعد از نیت، تکبیر بگوید و یک حمد و یک سوره تمام بخواند و به رکوع رود و سر از رکوع بردارد. دوباره یک حمد و یک سوره بخواند، باز به رکوع رود تا پنج مرتبه. بعد از بلند شدن از رکوع پنجم دو سجده نماید و برخیزد و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول بجا آورد و تشهد بخواند و سلام دهد.
دوم؛ در نماز آیات نمازگزار می‌تواند، بعد از نیت و تکبیر و خواندن حمد، آیه های یک سوره را پنج قسمت کند و یک آیه یا بیشتر از آن را بخواند و به رکوع رود و سر بردارد و بدون این که حمد بخواند، قسمت دوم همان سوره را بخواند و به رکوع رود و همین طور تا پیش از رکوع پنجم سوره را تمام نماید. مثلا به قصد سوره «قل هو الله احد» بسم الله الرحمن الرحیم بگوید و به رکوع رود، بعد بایستد و بگوید: «قل هو الله احد» دوباره به رکوع رود و بعد از رکوع بایستد و بگوید: «الله الصمد» باز به رکوع رود و بایستد و بگوید: «لم یلد و لم یولد» و برود به رکوع، باز هم سر بردارد و بگوید: «و لم یکن له کفواً احد» و بعد از آن به رکوع پنجم رود و بعد از سر برداشتن، دو سجده کند و رکعت دوم را هم مثل رکعت اول بجا آورد. بعد از سجده دوم، تشهد بخواند و نماز را سلام دهد.
نماز آیات را چطور بخوانیم؟
سوم؛ اگر هم نمازگزار، در یک رکعت از نماز آیات پنج مرتبه حمد و سوره بخواند و در رکعت دیگر یک حمد بخواند و سوره را پنج قسمت کند، مانعی ندارد.
احکام نماز آیات عبارتند از:
۱- ثبوت خورشید گرفتگی، ماه گرفتگی یا زلزله با حسّ و مشاهده شخصی یا شهادت دو نفر عادل و یا وسائل و متخصصین رصدخانه‌ها و زلزله سنج در صورت اطمینان، نماز آیات باید خوانده شود.
۲- تنها بر اهالی آن منطقه‌ای که این حوادث به وقوع می‌پیوندد یا قابل رؤیت باشد، نماز آیات واجب می‌شود.
۳- زمان خواندن نماز آیات کسوف و خسوف از آغاز گرفتن خورشید و ماه است تا آغاز باز شدن و از این رو باید از وقتی که خورشید یا ماه گرفتگی آغاز می‌شود شروع به نماز آیات کرد و اگر در همان وقت نماز آیات خوانده نشود، بعداً به قصد قربت بدون نیّت أدا و قضاء آن را به جا آورد مگر در صورت کسوف و خسوف جزئی که شخص تا باز شدن از آن اطلاع نیابد.
۴-زمان خواندن نماز آیات هنگام زلزله و رعد و برق هولناک است که باید بلافاصله خوانده شود و ترک آن معصیت بوده تا آخر عمر واجب خواهد بود و هر وقت خوانده شود به صورت اداء است.
۵- با تکرار این حوادث نماز آیات نیز تکرار باید گردد.
حکمت‌های نماز آیات:
الف) از حکمت‌های نماز آیات توجه دادن مردم از خرافات به طرف خداوند متعال، تا بدانند که خسوف و کسوف و هر آیت دیگر الهی ارتباطی با اژدها، مار، قهر کردن خورشید و … ندارد؛ بلکه این خداوند است که خالق و مدیر افلاک است.
ب) یکی از دلایل خواندن نماز آیات یادآوری تاریکی، زلزله و .. قبل از قیامت.
ج) از آن جا که بسیاری از مردم در هنگام نعمت، خدا را فراموش می‌کنند و تنها در گرفتاری‌ها به یاد خدا می‌افتند؛ در حال زلزله و آیات دیگر الهی و دیدن آثار مرگ، با خواندن نماز آیات توجه بیشتری پیدا می‌کنند و به فکر توبه از گناه و جبران گذشته خود می‌افتند.