چه چیزهایی نماز را باطل میکند مکارم شیرازی

پرسش : اگر شک داشته باشیم که چیزی نجس است یا نه چه حکمی دارد؟ پاسخ : هرگاه چيزى پاك بوده شك دارد نجس شده است يا نه، پاك است و اگر چيزى قبلًا نجس بوده شك دارد پاك شده يا نه، نجس است. پرسش : آیا در مسأله نجاست یقین لازم است یا ظنّ و گمان کافى است؟ پاسخ : در مسأله نجاست یقین قطعى و صد در صد لازم است و مادامى که چنین یقینى حاصل نشود تکلیفى ندارید و اگر یقین صد در صد حاصل شد اجتناب لازم است مگر در موارد اضطرار. پرسش : اگر دو وسیله داشته باشیم و شک کنیم که کدام نجس است تکلیف چیست؟ پاسخ : هرگاه مى‏داند يكى از دو ظرف، يا دو لباس كه هر دو قابل استفاده اوست نجس شده و نداند كدام است بايد از هر دو اجتناب كند (مثلاً در مورد خوردن یا استفاده برای لباس نمازگزار)، امّا اگر مثلًا نداند لباس خودش نجس شده، يا لباس شخص بيگانه‏اى كه مورد استفاده او نيست، اجتناب لازم نمى‏باشد. پرسش : از چه راه هایی می توان حکم کرد که چیزی نجس است؟ پاسخ : نجس بودن چيزى از سه راه ثابت مى‏شود: اوّل آن كه انسان يقين پيدا كند، ولى گمان حتّى گمان قوى كافى نيست؛ بنابراين، غذا خوردن در بعضى از اماكن عمومى‏كه گاه انسان گمان قوى به نجس بودن آنها دارد جايز است، مگر آن‏كه يقين به نجاست پيدا كند. دوم آن كه «ذواليد» يعنى كسى كه چيزى در اختيار اوست (مانند صاحب خانه و فروشنده و خدمتكار) خبر دهد كه آن چيز نجس است. سوم دو نفر عادل و يا حتّى يك نفر گواهى دهد. پرسش : منظور از رطوبت مسرى چقدر است؟ اینکه سردی حس کنیم کفایت می کند؟ پاسخ : منظور از رطوبت براى سرایت این است که وقتى دست خشک بر آن شىء مرطوب بگذارد، انسان به آسانى آثار ترى را ببیند. سردى دسته در هیچ ارتباطى به رطوبت ندارد، و نجاست به آن منتقل نمى شود، و این سؤال دلیل وسواسى بودن شماست. پرسش : اگر فردی بداند قسمتى از فرش، یا لباس نجس شده امّا نمى داند کدام قسمت آن است اگر دست، به قسمتى از آن بزند، تکلیف چیست؟ پاسخ : دست او نجس نمى شود، همین طور هر دو چیزى که مى داند یکى از آن دو نجس شده، ولى نمى داند کدام نجس است ملاقات با یکى از آن دو سبب نجاست نمى شود. پرسش : آیا لازم است در وسایلی که آب در آن جذب می شود فشار داده شود تا غساله اش خارج شود؟ پاسخ : براى شستن لباس و فرش و مانند آن مثل موی سر و صورت با آب قليل بايد آن را مقدارى فشار دهند تا آب از آن خارج شود ولی چنانچه آب، خود به خود بيرون آيد فشار لازم نيست. پرسش : وسواس در مسائل شرعي به چه معناست؟ پاسخ : گاهي ميان متديّنين در امور عبادي از جمله غسل و وضو يا اعمال حج و امثال آن وسواس ايجاد مي شود که متأسفانه گاهي باعث ترس و خستگي از عبادت و يا ترک آن مي گردد، البته ممکن است وسواس در امور اعتقادي و عادي زندگي نيز اتفاق بيافتد که از بحث ما خارج است هرچند راه حل ها در مورد آنها نيز تقريباً يکسان است. درجات وسواس متفاوت است و در بعضي بسيار پيشرفته است و بايد درمان شود تا عواقب نامناسبي نداشته باشد. پرسش : من فکر می کنم همه جا نجس است لطفا راه حلی بیان فرمایید که که از این بیماری نجات پیدا کنم؟ پاسخ : وسواسى بودن شما به علّت ندانستن مسائل است. اگر مسائل را درست، یاد بگیرید، راحت مى شوید. مسأله مهم این است که علم و یقین وسواسى نه ملاک نجاست است، نه ملاک طهارت؛ و به عبارت واضح تر، باید ببینید افراد عادى متدیّن چه موقع علم به نجاست پیدا مى کنند، و چه موقع علم به طهارت، به همان مقدار قناعت کنید، و اگر قلب شما راضى نشد به آن اعتنا نکنید، و مسؤولیّت آن را به عهده ما بگذارید. به شک و تردید اعتنا نکنید، حتّى کف توالت مادامیکه با چشم خود نجاستى در آن نبینید بگویید پاک است؛ کوچه ها، خیابانها، مغازه ها همه پاک است. اتومیبل هاى عمومى، صندلى ها و دسته درهاى آنها پاک است، حمّام مادامى که چیز نجسى به یقین در آن نباشد پاک است. تمام مسلمانها و بچّه هاى آنها مادامى که نتوانید قسم به نجس بودن آنها بخورید پاک هستند. وظیفه شرعى شما این است که به آنچه گفته ایم عمل کنید، و بعد از یک هفته آثار مثبت آن را خواهید دید. راه حلّ ديگر، زمان بندي است: مثلاً براي وضو سه دقيقه کافي است و نبايد بيشتر شود و براي غسل 10 دقيقه کافي است و نبايد بيش از اين طولاني شود و عمل صحيح است. پرسش : اگر بعد از شستشو، رنگ یا بوی نجاست در لباس مانده باشد آیا پاک می شود؟ پاسخ : هرگاه چيز نجسى را بشويند و عين نجس برطرف شود امّا بو يا رنگ آن بماند ضررى ندارد و اگر شك كند عين نجس مانده يا نه، بايد بيشتر بشويد تا يقين كند از بين رفته است. پرسش : اگر مدت زیادی از نجس شدن آب نجس بگذرد و هیچ اثری از بو یا رنگ یا مزه نجاست در آن نباشد آیا پاک می شود؟ پاسخ : هرگاه آبى كه بو، يا رنگ و يا طعم آن بر اثر نجاست تغيير كرده خود به خود رنگ و بو و طعمش از بين برود پاك نمى‏شود، مگر اين‏كه با آب كر يا باران يا جارى مخلوط گردد. پرسش : برای تطهیر چیزهای نجس، چند مرتبه باید آب ریخته شود؟ پاسخ : براى تطهير چيزى كه نجس شده خواه با بول باشد یا غیر بول، یک مرتبه شستشو کافی است خواه با آب کر باشد یا با آب قلیل؛ ولی در بول با آب قلیل دو مرتبه بهتر است. پرسش : لطفا بصورت کلی و جامع بفرمایید که فرش و مکان نجس را چگونه می توان تطهیر کرد؟ پاسخ : ابتدا عين نجاست را برطرف نماييد. اگر آب قليل است مقداري آب روي آن قسمت بريزيد بگونه اي که محل نجس شده را در برگيرد و کمي آب را حرکت دهد و بعد با دستمالي آن آب را جمع کنيد. بدين ترتيب آن قسمت پاک مي شود اما دستمال و دست و ظرفي که دستمال در آن قرار مي گيرد نجس است و اگر با آب لوله کشي بشوييد همين مقدار که آب، محل نجس شده را فرا بگيرد و کمي آب را حرکت دهد پاک مي شود. و بهتر اين است که غساله آن با دستمال و امثال آن جمع شود. پرسش : از آنجا كه يكى از راه هاى پاكسازى درون زندان ها از موادّ مخدّر استفاده از سگ هاى موادياب است، و اين امر موجب مى شود كه در حين بازرسى سگ ها با وسايل و اشياى زندانيان نموده و تماس مستقيم داشته باشند. ظروف و اشياى مورد برخورد سگ ها چگونه تطهير مى شود؟ پاسخ : هرگاه سگ ها با رطوبت به چيزى غير از ظروف تماس پيدا كنند با يك بار شستن پاك مى شود. و اگر با ظروف تماس پيدا كنند و چيزى از آن ننوشند باز با يك بار شستن در زير شير آب پاك مى شود و خاكمال كردن در اينجا لازم نيست. پرسش : آب با چه شرایطی اشیاء نجس را تطهیر می کند؟ پاسخ : آب پاك و مطلق هرچيز نجسى را پاك مى‏كند، به شرط اين‏كه‏ هنگامى‏كه چيز نجس را با آن مى‏شويند آب مضاف نشود و بو يا رنگ يا طعم نجاست به خود نگيرد و با آب كشيدن عين نجاست برطرف شود، مثلًا اگر خون در آن است آنقدر بشويند كه خون برطرف گردد، البته در آب قليل شرايط ديگرى نيز هست. پرسش : اشیاء نجس را چگونه با آب کر یا جاری تطهیر می کنند؟ پاسخ : اگر چيز نجسى را با آب كر يا جارى يا آب لوله كشى بشويند تا عين نجاست برطرف شود، يا بعد از برطرف كردن عين نجس در آب كر يا جارى فرو برند پاك مى‏شود، ولى فرش و لباس و مانند آن را بايد فشار يا حركت داد تا آب آن خارج شود و اگر در حین شستشو، آب از آن، خارج و آب جدید جایگزین شده باشد، فشار لازم ندارد. پرسش : تصفیه آب هاى زاید و فاضلاب و غیره به آب زلال در بعضى از کارخانه ها و مراکز انجام مى گیرد، آیا این آبها پاک هستند؟ پاسخ : آب مزبور نجس است مگر این که با آب جارى یا کر یا آب باران به اندازه کافى مخلوط شود؛ ولى مى توان براى زراعت وشرب حیوانات از آن استفاده کرد. پرسش : چیزهایی مانند قند و شکر که اگر شسته شود حل شده و از بین می رود چگونه تطهیر می شوند؟ پاسخ : هرگاه قند يا شكر نجس شود با آب كشيدن پاك نمى‏شود. پرسش : وسایل آزمایشگاهى، بدن، لباس و مانند آنکه در اثر تماس با نجاساتى مانند خون نجس مى شود، آیا با انجام عمل استریل و یا ضدّ عفونى کردن پاک مى شود؟ پاسخ : باید آنها را نخست بشویند و بعد استریل کنند. پرسش : تفاوت تطهیر با آب لوله کشی و آب قلیل در چیست؟ پاسخ : تطهیر با آب لوله کشی بسیار آسان است و غُساله آن پاک است به شرط این که عین نجاست در آن نباشد و می توانند غساله را با حوله ای جمع کنند و نیاز به شستن حوله هم نیست ولی خوب است بشویند. ولی غُساله آب قلیل نجس است و با حوله ای به طور معمول و به دور از وسواس آن را جمع می کنند. در این صورت زمین و رطوبت اندکی که باقیمانده است پاک ولی حوله و دستها نجس است که باید آنها را آب بکشند. البته تا آنجا که ممکن است از آب لوله کشی استفاده کنند تا دچار وسواس نشوند. پرسش : فرشی را که نجاست از آن به زمین سرایت کرده است بدون جابجا کردن و بدون شستن زمین با آب کر می شوییم و غساله آنرا جمع می کنیم آیا به این ترتیب فرش پاک می شود در حالیکه زمین نجس است و فرش خیس با آن در تماس است؟ آیا جمع کردن غساله موجب بالا آمدن نجاست نمی شود؟ پاسخ : اگر زمین شسته نشده باشد با برخورد فرش با زمین، فرش مجددا نجس می شود و اگر شسته شده اشکال ندارد. پرسش : حکم تطهیر با انواع ماشین لباسشویی چگونه است؟ پاسخ : ماشين هاى اتوماتیک كه يكى دو بار با موادّ شوينده لباس را مى شويد و آخرين بار پس از پاک کردن عین نجاست با آب خالص شستشو مى دهد و بعد آب را تخليه مى كند، لباسهایی که شسته پاک است و ماشین نیز پاک است خواه در حال شستن لباسها اتّصال با آب لوله کشى داشته باشد یا بعد از قطع شدن، شروع به شستشو کند. البته در لباس شویی های سطلی و دوقلو که ماشین بطور خودکار، لباس را تطهیر نمی کند چنانچه لباس نجسی در بین لباسها باشد فضای داخل ماشین، آب درون آن و تمامی لباس ها نجس هستند و باید آب کشیده شوند. پرسش : اگر موبایل و وسایل الکتریکی نجس شود با توجه به اینکه آب به آن ضربه می زند چه باید کرد؟ پاسخ : می توانید قاب آن را باز کرده و تطهير کنيد و يا براي آن، جلد تهيه نماييد. پرسش : اگر گوسفندى از شیر سگ بخورد آیا گوشت آن نجس و حرام است؟ پاسخ : در مورد شیر سگ دلیلى بر حرام بودن نداریم هرچند گوسفند از آن زیاد بخورد آن چنان که استخوانش محکم گردد، ولى در مورد خوردن شیرخوک هرگاه به این مقدار بنوشد هم گوشت خودش حرام است و هم نسل هاى بعد از آن، اما اگر کمتر از آن باشد گوشتش مکروه است و بهتر آن است که هفت روز آن را ببندند و غذاى پاک بدهند. پرسش : اسلام آوردن چه چیزی را تطهیر می کند؟ پاسخ : در بحث نجاسات گفتيم احتياط واجب آن است كه از كافر اجتناب‏ شود حال اگر كافر شهادتين بگويد يعنى بگويد: «اشْهَدُ انْ لا إِلهَ إِلَّا اللَّه وَ اشْهَدُ انَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ» مسلمان مى‏شود و بدن او پاك مى‏گردد، ولى اگر عين نجاست در بدن او باشد بايد آن را برطرف كرده و جاى آن را آب بكشد، ولى اگر قبل از اسلام آوردن عين نجاست برطرف شده باشد لازم نيست جاى آن را آب بكشد. پرسش : اگر حیوانی عادت به خوردن نجاست انسان کرده باشد چگونه باید استبراء گردد تا بول و مدفوع آن نجس نباشد و گوشت آن حلال شود؟ پاسخ : بايد حيوان را غذاى پاك بدهند تا نام حيوان نجاستخوار از آن برداشته شود و بايد در شتر چهل روز، و در گاو سى روز، و در گوسفند ده روز، و در مرغابى پنج روز و در مرغ خانگى سه روز بگذرد و در حيوانات ديگر همين اندازه كه نام نجاستخوار از آن برداشته شود، كافى است. پرسش : اگر به خوراک مرغ، پودر خون اضافه شود گوشت و تخم آن مرغ نجس می شود؟ پاسخ : گاهى در مرغداري ها پودر خون با غذاى آنها مخلوط مى‏كنند بطورى كه گوشت مرغ به واسطه آن مى‏رويد، گوشت و تخم آن مرغ حرام نيست و رطوبت هاى مرغ نجس نمى‏شود، ولى بهتر آن است كه از چنين مرغ و تخم آن پرهيز شود. پرسش : ثلثان شدن چیست و چه چیزی را تطهیر می کند؟ پاسخ : هرگاه آب انگور با آتش بجوشد نجس نيست، ولى خوردنش حرام ‏است، امّا اگر آن قدر بجوشد كه دو قسمت آن بخار شود و يك قسمت بماند، حلال مى‏شود و اگر خود به خود به جوش آيد و مست كننده شود حرام و نجس است و تنها با سركه شدن پاك و حلال مى‏شود.